Koffiebonen en cafeïne: dit is alles wat je moet weten

Koffiebonen en cafeïne zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Naast dat koffie een heerlijke drank is, wordt het door heel veel mensen gedronken als fysieke en mentale oppepper. Koffiebonen spelen dus logischerwijs een cruciale rol in zowel de smaak als het cafeïnegehalte van je favoriete drank. In dit artikel leggen we je alles uit over de cafeïne in koffie en helpen we je om bewuster een keuze te maken in het soort koffie en de hoeveelheid die je mag consumeren.

koffiebonen_cafeïne

Soorten koffiebonen en cafeïne

Arabica- en Robusta koffiebonen

Koffiebonen zijn eigenlijk de pitten van de koffiebes. Deze bessen groeien aan koffiestruiken in tropische klimaten zoals in Latijns-Amerika, Afrika en Azië. Er zijn eigenlijk maar twee soorten koffiebonen die commercieel worden verbouwd. Dit zijn de Arabica- en de Robusta koffieboon:

  • Arabica: Bekend om hun mildere en complexere smaak. Deze bonen bevatten minder cafeïne dan Robusta koffiebonen. Arabica bonen worden over het algemeen beschouwd als van hogere kwaliteit.
  • Robusta: Deze koffiebonen hebben over het algemeen een sterkere, bittere smaak én bevatten meer cafeïne. Ze worden vaak gebruikt in espressomelanges voor hun krachtige en intense smaak.

In een ander artikel op onze website gaan we dieper in op de verschillen tussen Arabica koffiebonen en Robusta koffiebonen. Deze vind je hier.

Hoeveel cafeïne zit er in koffiebonen?

Zoals we hierboven al hebben beschreven verschilt het cafeïnegehalte dus per soort koffieboon. Over het algemeen bevatten Robusta bonen ongeveer twee keer zoveel cafeïne als Arabica bonen. Hieronder vind je een schatting van het cafeïnegehalte per soort:

  • Arabica: 1,2% tot 1,5% cafeïne 
  • Robusta: 2,2% tot 2,7% cafeïne

Een gemiddelde kop koffie van 240 ml bevat tussen de 95 en 200 milligram cafeïne, afhankelijk dus van het gebruikte soort koffieboon. Waarom de ene soort koffiebonen significant meer cafeïne bevat dan de andere soort leggen we hieronder uit.

Waarom bevatten Arabica koffiebonen minder cafeïne dan Robusta koffiebonen?

Om deze vraag te beantwoorden maken we een klein uitstapje naar de wereld van de koffieplant, maar desalniettemin is dit heel relevant in de uitleg.

Genetische verschillen:

Arabica koffie (Coffea Arabica) en Robusta koffie (Coffea Canephora) zijn verschillende soorten koffieplanten met verschillende genetische samenstellingen. De genetische code van Robusta koffieplanten zorgt ervoor dat ze meer cafeïne produceren.

Verdedigingsmechanisme:
Cafeïne fungeert als een natuurlijk pesticidum en afweermiddel voor de koffieplant. Robusta planten groeien vaak in lager gelegen gebieden met een warmer en vochtiger klimaat waardoor ze meer blootgesteld worden aan plagen en insecten. Hierdoor hebben ze een hogere concentratie cafeïne ontwikkeld als beschermingsmechanisme. Robusta planten zijn over het algemeen ook robuuster en beter bestand tegen ziekten en slechtere groeiomstandigheden, deels dus door hun hogere cafeïnegehalte. Dit maakt ze geschikt voor de groei in verschillende klimaten en op diverse grondsoorten.

Arabica planten groeien daarentegen meestal op grotere hoogten met minder plagen en "vijanden". Hierdoor hebben deze planten dus ook minder cafeïne nodig. Arabica planten hebben dus een gevoeliger karakter en gedijen het beste in specifieke, meestal hoger gelegen, klimaten.

Smaak en kwaliteit:
Het lagere cafeïnegehalte in Arabica bonen draagt bij aan hun mildere en complexere smaakprofiel. Robusta bonen, met hun hogere cafeïnegehalte, hebben een sterkere en bittere smaak. Veel koffiedrinkers geven de voorkeur aan de subtiele en diverse smaken van Arabica koffiebonen, ondanks het lagere cafeïnegehalte.

    Branden van koffiebonen en cafeïne

    Veel mensen denken dat donker gebrande koffiebonen meer cafeïne bevatten dan licht gebrande bonen vanwege de sterke smaak. We weten inmiddels dat dit geen rol speelt omdat het grote verschil zit in het soort boon. Het brandproces beïnvloedt wel de smaak en de kleur van de bonen, maar niet significant het cafeïnegehalte. Donker gebrande bonen kunnen iets minder cafeïne bevatten omdat ze langer worden blootgesteld aan hitte, dat de massa van de boon vermindert.

    Cafeïne en gezondheid

    Cafeïne is een natuurlijke stimulant die het centrale zenuwstelsel beïnvloedt. Dit kan leiden tot een verhoogde alertheid en een tijdelijke energieboost. Echter is het belangrijk om cafeïne met enige mate te consumeren. Overmatige consumptie kan namelijk leiden tot slapeloosheid.

    Dagelijkse richtlijn voor maximale cafeïne consumptie

    De aanbevolen maximale dagelijkse inname van cafeïne is onder andere afhankelijk van de leeftijd, de gezondheidstoestand en de gevoeligheid voor cafeïne. Voor de meeste volwassenen wordt door Het Voedingscentrum aangeraden om niet meer dan 400 milligram cafeïne per dag te consumeren. Dit komt overeen met ongeveer vier kopjes koffie van 240 mililiter. Voor zwangere vrouwen, mensen met bepaalde gezondheidsproblemen en jongeren ligt de aanbevolen maximale inname lager.

    Cafeïnegehalte per koffiebereiding

    Onderstaand vind je een overzicht van de geschatte hoeveelheid cafeïne per type koffiebereiding en het maximale aanbevolen aantal per dag:

    Koffiesoort Geschatte cafeïne hoeveelheid Maximaal aantal per dag
    Koffie Zwart (240 ml) 95 - 200 mg 2 - 4 kopjes
    Cappuccino (150 ml) 75 - 100 mg 4 - 5 kopjes
    Latte Macchiato (240 ml) 75 - 150 mg 2 - 5 kopjes
    Espresso (30 ml) 63 mg 6 - 7 kopjes


    Koffiebonen kiezen voor jouw cafeïnebehoeften

    Afhankelijk van je persoonlijke voorkeur en cafeïnebehoeften, kun je kiezen voor Arabica of Robusta bonen, of een blend van beide. Voor een lager cafeïnegehalte kies je over het algemeen een koffie van Arabica koffiebonen. Voor een meer cafeïne-rijke ervaring kun je Robusta koffiebonen proberen. Wist je dat we bij Hallokoffie.nl ook bijna cafeïne vrije koffiebonen verkopen? Zo is de illy Decaffeinato een koffie van Arabica bonen waarbij de cafeïne op een natuurlijke wijze is onttrokken uit de bonen. 

    Hopelijk kun je na het lezen van dit artikel een mooie keuze maken uit ons assortiment koffiebonen. Je vind ons assortiment hier.